Prawidłowa dieta a odporność u dzieci 

Szczególnie w przypadku dzieci, których odporność nabyta dopiero się kształtuje, niedobory składników pokarmowych mają znaczący wpływ na to, czy dziecko zachoruje, a także na to, jak będzie przebiegała infekcja i czy nie zmieni się w stan przewlekły. Warto pamiętać o tym, że układ odpornościowy nie działa w izolacji, a sposób żywienia ma duży wpływ na jego działanie. Układ pokarmowy jest jednym z łączników pomiędzy organizmem a światem zewnętrznym. Dzięki niemu do naszego organizmu przenikają ważne składniki odżywcze budujące odporność, ale również patogeny, odpowiadające za infekcje.

Rozwój odporności

Rozwój odporności u dziecka zaczyna się kształtować już w okresie płodowym. Noworodek w momencie przyjścia na świat nie jest zupełnie bezbronny, ponieważ przeważają u niego mechanizmy odporności wrodzonej - nie jest ona tak bardzo precyzyjna jak odporność nabyta, jednak jej mechanizmy szybko reagują na zagrożenie. 

Układ odpornościowy dziecka jest wrażliwszy od systemu osoby dorosłej, a poprzez kontakt z patogenami „uczy się” odpowiedniej reakcji i dojrzewa.

W nabywaniu, kształtowaniu i wzmacnianiu odporności u dziecka ważną rolę odgrywa higieniczny tryb życia i prawidłowe odżywianie.

Jak wzmocnić układ immunologiczny?

Układ immunologiczny, nazywany inaczej odpornościowym, pełni bardzo ważną funkcję dla naszego organizmu. Jego głównym zadaniem jest „bronić” nas przed czynnikami zewnętrznymi prowadzącymi do zakażenia, rozpoznawanie zagrożenia, i wywoływanie reakcji eliminujących infekcje. Należy więc bezwzględnie rozwijać odporność. Jak wzmocnić układ immunologiczny? Jednym z najważniejszych czynników wpływających na procesy odpornościowe i tym samym redukuje częstość występowania infekcji, jest odpowiednia dieta.

Witaminy i ich wpływ na odporność

Regularne dostarczanie do organizmu witamin to istotne wsparcie systemu immunologicznego, które w znacznym stopniu zwiększa odporność. Najważniejszymi witaminami powodujących rozwój odporności, które powinny znaleźć się w każdej zdrowej diecie są:

• Witamina A (retinol) – jej niedobór powoduje zaburzenia funkcji układu odpornościowego, co prowadzi do większej zachorowalności. Niedobór witaminy A osłabia aktywność fagocytów, niekorzystnie wpływa na liczbę limfocytów T. Witamina A wpływa na stan błon śluzowych, utrzymuje ich ciągłość i nie dopuszcza do inwazji patogenów.
• Witamina E (tokoferol) - niezbędna w procesie wzrastania komórek i w utrzymaniu przepuszczalności błon komórkowych, jest naturalnym przeciwutleniaczem, który inaktywuje wolne rodniki.
• Witamina D (cholekalcyferol) - wpływa zarówno na odporność nieswoistą, jak i swoistą. Witamina D wzmacnia działanie makrofagów i wytwarza białka antybakteryjne.
• Witamina C (kwas askorbinowy) - chroni tkanki przed uszkodzeniem.

Składniki wspierające czyli witaminy a odporność

Rozwój odporności uzależniony jest w dużym stopniu od zbilansowanej diety oraz dostarczania odpowiednich witamin. Poniżej podstawowe produkty zawierające duże dawki witamin i składników mineralnych wzmacniających system immunologiczny. 

• Nienasycone i wielonasycone kwasy tłuszczowe – występują w roślinach i tłuszczu ryb.
• Witaminy są bardzo ważnym elementem diety, którego nie może zabraknąć ani u dziecka, ani u dorosłego człowieka. Szczególne znaczenie dla układu odpornościowego mają witaminy. Witaminę D znajdziemy w pełnym mleku, żółtkach jaj, olejach roślinnych, tłuszczach zwierzęcych (tran), wątróbce, grzybach, drożdżach. Witamina E znajduje się w olejach roślinnych, orzechach, nasionach dyni/słonecznika, sezamie, migdałach, kiełkach, roślinach strączkowych. Witamina E zawarta jest także w gruboziarnistych produktach zbożowych, warzywach (zwłaszcza ciemnozielonych, jak natka pietruszki, sałata, szpinak, szczypiorek, brokuły, jarmuż), otrębach np. pszennych. Źródłem witaminy C jest z kolei nać pietruszki, papryka, brukselka, brokuły, owoce dzikiej róży, czarne porzeczki, truskawki. Witamina A znajduje się w tłuszczu rybim, zwanym popularnie tranem, produktach mlecznych, żółtkach jaj, tuńczyku, marchewce, czerwonej papryce.
• Mikroelementy - np. selen, którego bogatym źródłem są produkty zawierające dużą ilość białka; cynk znajdujący się w mięsie i jego przetworach oraz produktach zbożowych; żelazo, które znajdziemy w podrobach, natce pietruszki, suchych nasionach i roślinach strączkowych.
• Włókno pokarmowe – są to związki pochodzenia roślinnego, przechodzące bez trawienia przez przewód pokarmowy człowieka. Pełnią ważną funkcję regulatora: wspomagając trawienie zapobiegają jednocześnie wielu chorobom, np. cukrzycy, otyłości.
• Flawonoidy – czyli substancje bioaktywne znajdujące się w roślinach i w żywności, które mają korzystny wpływ na nasz organizm. Produkty zawierające flawonoidy to np. czosnek, cebula, brokuły, zielona herbata, winogrona i czerwone wino oraz kakao. Flawonoidy wchodzą w skład leków roślinnych.

Prawidłowy sposób odżywiania ma bardzo istotny wpływ na kształtowanie się mechanizmów i rozwój odporności u dzieci. Odpowiednio skomponowana dieta wzmacnia organizm i zmniejsza częstość nawrotów infekcji, a w przypadku ich wystąpienia pomaga skrócić czas trwania choroby i ułatwia powrót do zdrowia.

Źródła:

• http://www.wszechnica-zywieniowa.sggw.pl/Prezentacje/2017/Slajdy_kwiecien_2017.pdf.
• http://www.phie.pl/pdf/phe-2017/phe-2017-2-110.pdf.
• http://www.advances.umed.wroc.pl/pdf/2006/15/6/1055.pdf.
• https://www.researchgate.net/profile/Ewelina_Dymarska/publication./313440581_THE_INFLUENCE_OF_NUTRITION_ON_IMMUNE_SYSTEM_IMMUNOMODULATION_BY_FATTY_ACIDS_VITAMINS_MINERALS_AND_ANTIOXIDANTS/links./589acc11aca2721f0db1357c/THE-INFLUENCE-OF-NUTRITION-ON-IMMUNE-SYSTEM-IMMUNOMODULATION-BY-FATTY-ACIDS-VITAMINS-MINERALS-AND-ANTIOXIDANTS.pdf.